Terapia EMDR (ang. Eye Movement Desensitization and Reprocessing) - nazwa tłumaczona na język polski zazwyczaj jako Terapia odwrażliwiania za pomocą ruchu gałek ocznych. Jest to podejście psychoterapeutyczne stworzone przez Francine Shapiro.

Czynnikiem wyróżniającym terapię EMDR od innych podejść jest jej aspekt neurofizjologiczny. W terapii EMDR traktujemy zaburzenie jako efekt nieadaptacyjnej formy przechowywania informacji przez nasz umysł. Zakładamy, że trauma jest skutkiem zablokowania procesu przetwarzania informacji a co za tym idzie braku przetworzenia negatywnego wspomnienia. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, że nasz mózg funkcjonując w sytuacjach w których przeżywamy intensywne emocje przetwarza pojawiające się informacje w zupełnie inny sposób. Zdarza się, że kiedy przeżywamy stresujące wydarzenie, wspomnienie zostaje zapisane w naszym mózgu w niejako zamrożonej, lękotwórczej formie. Dawne wspomnienie jest przechowywane w mózgu w odosobnieniu razem z przeżywanymi wówczas obrazami, dźwiękami, myślami i uczuciami. Ponieważ materiał ten jest wciąż odtwarzany, uczenie się nie jest możliwe. W ten sposób tracimy szansę na przetworzenie tego wspomnienia co prowadzi do doświadczania negatywnych konsekwencji przeżycia trudnego zdarzenia.

W innej części mózgu znajdują się informacje potrzebne do rozwiązania problemu, ale w przypadku zamrożenia wspomnienia, obie części nie mogą się połączyć. Dlatego też, aby nasz mózg był w stanie przetworzyć negatywne wspomnienie, w terapii EMDR używamy bilateralnej stymulacji która poprawia komunikację pomiędzy prawą i lewą półkulą mózgową. Polega ona na zastosowaniu powtarzających się, rytmicznych ruchów gałek ocznych (lub bodźcach dotykowych, ewentualnie słuchowych). Ruchy te w połączeniu z wyobrażeniem trudnego wspomnienia umożliwiają przetworzenie zamrożonego wspomnienia co eliminuje zaburzenia na poziomie emocjonalnym.

EMDR początkowo stosowany był głównie do leczenia PTSD (Zespołu Stresu Pourazowego). W tej chwili wykorzystywany jest w znacznie szerszym zakresie:
Terapia EMDR jest rekomendowana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) do pracy z PTSD.
Terapia EMDR jest podejściem terapeutycznym, którego skuteczność została potwierdzona naukowo.